Büyük geniz eti nasıl belirtiler verir?
Geniz eti nedir?
Çocukluk döneminde geniz bölgesine yerleşmiş lenf dokusuna geniz eti adı verilir. Çocuklukta ağız ve burun içinden giren mikroplara karşı başta bademcikler ondan sonra ise geniz eti vücudu korur ve mikropların daha aşağıya geçmesine izin vermezler.
Büyük geniz eti nasıl belirtiler verir?
Geniz eti bademcik gibi bir lenf dokusu olduğu için mikrop veya virüs gibi hastalık etkeni vücuda girince onu karşılar. Mikropla karşılaşan lenf dokusu kızarır ve şişer. Bu döneme adenoidit (geniz eti iltihabı) denilir. Bazen kullanılan ilaçlar ile bazen de kendiliğinden bir hafta içerisinde bu dönem geçer ve geniz eti şiş halinden normal haline döner.
Geniz etinin şiş ve iltihaplı olduğu dönemde çocuğun burnu tıkalıdır. Karnabahar şeklinde geniz bölgesine yerleşmiş olan geniz eti büyüdüğünde burnun arka deliklerini kapatır veya daraltır. Ayrıca burundan iltihaplı akıntıya neden olur. Bu tarzda geniz etinin iltihaplanıp sonra tekrar normal hale gelmesi özellikle 2 -6 yaş aralığında sık görülür. Bazen bu iltihaplanmalara bademcik iltihapları da eşlik eder. Çünkü bademcik ve geniz eti birbirine çok yakın konumdadır. Geniz eti bademciklerin üzerinde ve küçük dilin arkasında gizli bir bölümde yer alır.
Sık geniz eti iltihapları geçiren çocukların bazılarında geniz eti büyür ve iltihap geçmesine rağmen geniz etinin boyutu değişmez yani küçülmez. Buna adenoid hipertrofi yani geniz eti büyümesi denir. Enfeksiyonların yoğun yaşandığı 2-6 yaş aralığında bu durum sık karşımıza çıkar. Büyük geniz varlığı çocuğun solunumunu ve özellikle gece uykusunu etkiler. Ağızdan nefes alma, horlama veya nefes durması – yavaşlaması gibi belirtiler kalıcı hale gelebilir. Ayakta veya oturur pozisyonda küçük dilimiz geniz bölgesini etkilemez, öndedir ve aşağı doğru uzanır. Ama çocuk özellikle sırtüstü yattığında küçük dil geriye doğru düşer. O bölgede zaten büyük geniz eti olduğu için burnun arka tarafı tıkanır.
Burun tıkanıklığı gece uykusunda daha belirgindir. Bu durum uzadığında, çocuğun gelişim dönemi boyunca devam ettiğinde, sürekli ağız açık uyanmaya bağlı damak, çene ve diş bozuklukları gelişir. Damak kavisinin derin olması yani üst damağın burun içine doğru gelişimi, ortodontik problemler, diş çürükleri ve alt çenede gelişim problemleri (alt çenenin önde veya geride gelişimi) olabilir. Bu nedenle çocukların uzun süreli ağız solunumu yapmaları yüz gelişimini etkiler ve bazen tecrübeli KBB hekimleri uzun süreli ağızdan nefes alan burnu tıkalı çocukları daha muayene etmeden yüzüne baktıklarında anlarlar.
Büyük geniz eti, sık tekrarlayan orta kulak iltihabı veya orta kulak sıvısına neden olabilir. Yutkunduğumuzda kulağa hava gönderen sistem olan östaki tüpü geniz etinin yanında yer alır. Geniz bölgesinde yerleşmiş olan mikrobik yapı kolaylıkla orta kulağa geçerek enfeksiyon nedeni olabilir.
Büyük geniz eti olan çocukların bazılarında uykuda ciddi problem vardır. Uykuda nefeste yavaşlama veya durmalar olabilir. Bu nefes bozuklukları sırasında kan oksijen seviyesi düşük seyreder. Bunun sonucu olarak kalbin sağ bölümü normalden daha fazla çalışmak zorunda kalır. Kan oksijen seviyesinde ileri boyutlarda düşme olduğunda kalp yetmezliği gözlenebilir.
Büyük geniz eti varlığı ve uykunun iyi olmayışı ayrıca büyüme ve gelişmeyi de etkiler. Büyüme hormonu gece uykusunda daha yoğun salgılanır. Uykunun iyi olmadığı durumlarda büyüme ve gelişmede (kilo ve boy) gerilikler görülebilir. Tıkanıklık problemi çözüldüğünde çok hızlı bir şekilde boy ve kiloda artış olduğu dikkati çeker.
Ağızdan nefes alan ve uykusu iyi olmayan çocuklar sabah kalktıklarında kendilerini yorgun hissederler. Yaşıtlarına göre daha hırçın ve agresif olabilirler. Ayrıca öğrenmede ve konsantrasyonda bozukluklar görülebilir.
Gece işemeleri de büyük geniz eti olan çocuklarda sık görülür. Uykudaki bozukluğa bağlı oluşan gece işemesi geniz etinin alınması ile düzelir. Ancak gece işemelerinin tek sebebi büyük geniz eti değildir. Burada bahsedilen nefes yolunu tıkayan geniz etine eşlik eden geçe işemeleridir.