Orta kulak enfeksiyonu nedir?
Orta kulak enfeksiyonu nedir?
Kulak zarının arkasında yer alan orta kulak boşluğu içinde enfeksiyon – enflamasyon gelişimine orta kulak enfeksiyonu denir.
Kaç çeşit orta kulak enfeksiyonu vardır?
Üç çeşit orta kulak enfeksiyonu vardır.
- Akut Otitis Media
- Efüzyonlu (seröz) Otitis Media
- Kronik Otitis Media
Orta kulak enfeksiyonları nasıl oluşur?
Orta kulağa östaki tüpü yolu ile geniz bölgesinden hava gider. Sağlıklı insanlarda yutkunma sırasında orta kulağa hava geçişi olur. Orta kulak mukozanının yaptığı tükürük benzeri sıvı da yine östaki kanalı ile geniz bölgesine atılır. Yani östaki kanalı iki yönlü çalışır. Çocuklarda östaki kanalı düz ve kısadır bu nedenle mikrop geçişine uygundur. Çocuk büyüdükçe östaki kanalının boyu uzar ve düz yapı açılı bir hale dönüşür. Bu nedenle yaş büyüdükçe östaki kanalının mikrop geçirgenliği azalır. Ayrıca kulak içinde hava olması gereken bölge sadece orta kulak bölgesi değildir.
Kulak kemiği içerisinde bal peteği tarzında çok sayıda hava hücresi vardır. Bu hava hücrelerinin gelişimi 10 yaş civarında tamamlanmaktadır. Östaki tüpü yapısı 6 – 7 yaşlarında erişkinlerdeki hale yaklaşır. Çocuklarda kulak içerisindeki havalı hücrelerin henüz tam gelişmemiş olması ve östaki kanalının anatomik yapısı nedeni ile geçirgen olması orta kulak enfeksiyonlarına zemin hazırlar. Ayrıca çocuklar sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçirirler. Bu nedenle geniz bölgesinde hastalıklı sıvının östaki kanalı ile teması da sık olmaktadır. Enfeksiyonların az görüldüğü yaz aylarında orta kulak enfeksiyonları da nadir görülür.
Orta kulak enfeksiyonunu kolaylaştırıcı faktörler nelerdir?
- Sık geçirilen üst solunum yolu enfeksiyonları (nezle, grip)
- Büyük geniz eti varlığı
- Doğumsal anormallikler: Yarık damak, Down sendromu gibi.
- Genetik faktörler: Anne veya babanın çocukluğunda sık kulak problemi yaşanmış olmaları
- Yaş: Orta kulak enfeksiyonları çocuklarda sık görülür. Özellikle 2 – 4 yaş arası (kreşe başlama dönemi) sıklık artar. Orta kulak enfeksiyonlarının %90’ı 6 yaş öncesinde görülür.
- Alerji varlığı: Alerjik yapıdaki çocuklarda orta kulak enfeksiyonları daha sık görülür.
- Beslenme faktörü: Anne sütü ile beslenen bebeklerde orta kulak problemleri daha az görülür. Biberon ile beslenen çocuklarda orta kulak enfeksiyonu sıklığı artar.
- Kreş: Çocukların kreşe başladıkları ilk yılda üst solunum yolu enfeksiyonlarının sayısı artar. Buna bağlı olarak da orta kulak enfeksiyonları sayısı da atar. Özellikle 2 – 4 yaş arasında kreş ortamı varsa orta kulak enfeksiyonu sayısı yüksektir.
Akut Otitis Media nedir?
Özellikle çocuklarda ani başlayan kulak ağrısı ile karakterizedir. Çoğu zaman beraberinde üst solunum yolu enfeksiyonu, ateş, burun tıkanıklığı, öksürük ve boğaz ağrısı gibi belirtiler de vardır. Bebeklerde (0 – 1 yaş) nezle sırasında huzursuzluk artar. Mikroorganizmalar orta kulağa geniz bölgesinden östaki kanalı ile ulaşır. Kulak kanalı yolu ile (kulağa su kaçması gibi) orta kulak enfeksiyonu oluşmaz. Erişkin hastalarda kuvvetli burun temizlemeyi takiben de orta kulak enfeksiyonu gelişebilir.
Orta kulak enfeksiyonunda tanı nasıl konulur?
Otoskop ile kulak zarına bakıldığında kulak zarının kızarık olduğu arkasında birikmiş iltihaplı sıvının itmesi nedeniyle dışa doğru bombeleşme olduğu görülür. Bazen bu itme ve basınca dayanamayan kulak zarı delinir ve böylece orta kulak içerisindeki iltihaplı sıvı kulak kanalına veya dışarıya akabilir. İltihabın akması ile ağrı düzelir ateş düşer. Kulak zarındaki delik kağıt yırtığı tarzındadır ve birkaç gün içerisinde kapanır.
Orta kulak enfeksiyonu nasıl tedavi edilir?
Akut Otitis Media da tedavide kullanılan esas ilaç antibiyotiklerdir. Enfeksiyon etkeni kulak zarı arkasında olduğu için kültür alma şansı yoktur. Dış kulak kanalına akıntı olmuş olsa bile buradan kültür alınması doğru değildir. Çünkü kulak kanalında zararsız yaşayan flora mikropları yanlış sonuca neden olurlar. Akut Otitis Media da antibiyotik kullanım süresi 10 – 14 gündür. Tedavi de yardımcı olarak ağrı kesicikulak damlası veya şuruplar, burun açıcı sprey veya şuruplar, antialerjik şuruplar kullanılabilir.
Tekrarlayan orta kulak iltihabı nedir?
Çocuklarda bir yıl içinde 4 kez – son altı ay içinde 3 kez orta kulak enfeksiyonu varsa tekrarlayan orta kulak enfeksiyonundan bahsedilir. Altta yatan bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır. Büyük geniz eti, damak yarığı veya alerji gibi etkenler olabilir. Tedavide 3 – 6 ay süreyle koruyucu antibiyotik kullanımı gibi ilaç tedavisi veya kulağa tüp takılması, geniz eti alınması gibi cerrahi seçenekler vardır. Ayrıca pnomokok (zatürre) veya grip aşılarının da tekrarlayan enfeksiyonların azaltılmasında faydası olabilir.